Türkiye'de tarihi 100 yılı aşan firma sayısı çok değil. İkinci üçüncü kuşaktan sonra binlerce şirketin yok olup gittiği bir süreçte ayakta kalan Gaziantepli firmalar ve markalar hangileri?

 

Marka kavramı hem ayırt ediciliği, farklılığı, farkındalığı, sürdürülebilirliği sağlamak için hem de koruma amaçlı kullanılmaktadır.

 

Markanın tarihi, binlerce yılı ve çok geniş bir coğrafyadaki çok farklı birçok uygarlığı kapsıyor.

 

Binlerce yıllık bir olgunlaşma ve dönüşümle bugünlere kadar önemini ve varlığını koruyan marka kavramının gelecekte de önemli olacağından eminim. Öz itibariyle daima varlığını ve anlamlılığını koruyacaktır.

 

Osmanlı’nın yıkılışı ve yerine Türkiye Cumhuriyeti’nin kurulması, ülkenin kökten değişimi, markaların ve dönem şirketlerinin çok büyük bir kısmının doğal olarak kapanmasına yol açmıştı. Ancak bir elin parmağını geçmese de ayakta kalan ve asırlara meydan okuyarak bugün hala daha yolculuklarına devam eden markalarımız da mevcut.

 

En eski markalar denince akla ilk gelenlerden birisi elbette en çok lokumlarıyla tanınan Hacı Bekir markası. Hacı Bekir Lokumları 1777’den bugüne tüm dünyaya Türk lokumunu tanıtmaya devam ediyor. Kurukahveci Mehmet Efendi, Vefa Bozacısı, Komili, Hacı Şakir gibi birçok marka isimleri bile değişmeden bugün hala yolculuklarına devam ediyor.

 

Bu süreçte ayakta kalan Gaziantep markalarını merak ettim. Gastronominin başkenti Gaziantep’te lezzetin kalitesini koruyarak,  yeniliklere uyarak ve yıllara meydan okuyarak günümüze kadar gelen asırlık firma ve markalarımız ile ilgili kısa bilgileri sizler için derledim.

 

Çeşitli kaynaklardan bulduğum yüzyılı aşan Gaziantepli firmaları sizinle paylaşmak istedim.

 

Tahmis Kahvesi 1635

 

Tahmis Kahvesi Türkmen ağası ve Sancak Beyi Mustafa Ağa Bin Yusuf tarafından, Mevlevihane Tekkesine gelir getirmesi amacı ile 1635-1638 yılları arasında yapılmıştır. Tahmis Kahvesi uzun yıllar boyunca Löküslü Kahve ve Tömbekici Kahvesi olarak da anılmıştır. Tahmis Kahvesi zaman içerisinde çeşitli onarımlardan geçmiştir. Son olarak 2009 yılında restore edilmeye başlanmış ve bu restorasyon 2 yıl sürmüştür. Osmanlı döneminin bilinen en eski kahvehaneleri arasında yer alan Tahmis Kahvesi tamamen taş sütunlar ile inşa edilmiştir. Döneminde bölgenin en meşhur kahve ve nargile durakları arasında yer almıştır. Kahvenin Osmanlı döneminde ilk defa içecek olarak tüketilmesi ile birlikte çevre illerde de Tahmis Kahvesi'nin bilinirliği büyük ölçüde artmıştır. İpek yolu üzerinde yer alan Gaziantep'te kurulan Tahmis Kahvesi döneminde birçok yerli ve yabancı tüccarı ağırlanmış ve gelen her ziyaretçisi ile kahvelerinin namı tüm Osmanlı sınırlarına dayanmıştır. Rivayete göre Bağdat seferi için Gaziantep'ten geçen Sultan 4. Murat namını sürekli duyduğu Tahmis Kahvesi'nde dinlenmiş ve kendisine kahve ikram edilmiştir. 

“Tahmis nedir” derseniz, kahvenin dövüldüğü yer. Şu an işletmenin başında Mehmet Hilmi Bağcı var.

Karaköy Güllüoğlu Hacı Mehmet Güllü - 1820

Güllü Ailesi, 1800’lü yıllardan beri baklavacılık yapıyor. Ailede baklavacılığa ilk başlayan kişi ise Gaziantep’te “Güllü Çelebi” diye anılan Hacı Mehmed Güllü.

Gaziantep’te tatlıcılık mesleğine giren Güllü Çelebi, meslekte ilerleyebilmek için tatlıcılıkta en ileri bölgeler olan Halep ve Şam’a gitti ve altı ay kalıp baklavacılığın inceliklerini öğrendi.

 

Gaziantep’e dönünce de bir baklava tezgâhı kurdu. Güllü Çelebi’nin vefatından sonra oğlu Hacı Mahmud Güllü, baba mesleğini sürdürdü ve oklava ile tek tek açılan ince yufkadan baklava yapımını başlattı.

Hacı Mahmud Güllü’nün dört oğlu da baklavacı olarak yetişince, Güllü Ailesi’nde baklavacılık bir gelenek halini aldı.

 

Elmacı Pazarı Güllüoğlu - Mahmut Güllü - 1850

1850'de kurulan Elmacı Pazarı Güllüoğlu, Güllü ailesinin ilk baklavacılık yaptığı dükkan olarak biliniyor.

Aynı zamanda Antep Baklavasının da doğduğu yer olan bu dükkan, tarihi dokusu ile gelenleri o yıllara alıp götürüyor.

O zamanlar henüz Gazi ünvanını almamış olan Antep'te, Elmacı Pazarı'nda kurulan Baklavacı Güllüoğlu'ndan yetişmiş olan nice ustalar şimdi dünyanın dört bir yanında baklavacılık yapıyorlar.

 

İmam Çağdaş - 1887

Gaziantep denince akla ilk gelen yerlerden biri olan İmam Çağdaş’ın tarihi 1887 yılına uzanıyor.

Halep’ten gelen Hacı Hüseyin Efendi (Çağdaş) kentin otuzdördüncü esnafı olarak Maarif’te bir dükkan açar. Daha sonra Gaziantep Kalesi’nin yerleşim alanı olarak ihtiyaca cevap vermemesi üzerine çevrede birçok han yapılır ve kentin ilk çarşısı olan Uzun Çarşı kentin merkezi olur.

 

Hacı Hüseyin Efendi’de 1898 yılında Uzun Çarşı’ya taşınır. Hacı Hüseyin Efendi’den sonra işi devralan ve müesseseye ismini veren İmam Usta, vefat ettiği 1964 yılına kadar çalışmaya devam eder. İmam Usta’dan sonra da oğlu Talat Çağdaş bayrağı devralır.

Bugün asırlık aile şirketini, babası İmam Usta’dan bayrağı devralan Talat Çağdaş ve oğlu Burhan Çağdaş birlikte yaşatıyor.

 

 

Develi Restoran - 1912

Develi Restoran, halen Develi Yönetim Kurulu Başkanlığı görevini yürüten Arif Develi’nin dedesi tarafından 1912 yılında, Antep’te kuruldu. Arif Develi, 1966 yılında İstanbul’a gelerek, İstanbul'un tarihi mekânlarından Samatya’da Develi Restoranı açtı.

Arif Develi, halen Develi’nin Yönetim Kurulu Başkanlığı görevini yürütse de Develi mirasını iki oğlu, Ali ve Nuri Develi profesyonel anlamda devam ettiriyor.

 

Geleneksel tatlarımızın damaklarınızda yıllarca kalması dileği ile …